Uzanto:VladimirPF/Artikoloj
Paĝo por poluri artikolojn
Vikipedio en Esperanto estis fondita la 6-an de novembro 2001. Ekde tiu tempo ĝi sufiĉe aktive evoluas. Mi volas prezenti al la vasta publiko iom da ciferoj por konatigi vin kun la atingoj de la E-vikio en la jaro 2023.
Ĝenerala statistiko[redakti | redakti fonton]
Ĉiu interreta resurso unue fanfaronas pri kvantoj de vizitoj. Tamen celoj de tiaspeca fanfaronado de retejoj estas diversaj: komercaj еntreprenoj celas allogi monon de reklamaj agentejoj, nekomercaj - monon de sponzoroj. Ambaŭ celoj bezonas diversgradan friponadon.
Feliĉe vikipedio ne bezonas allogon de mono kaj cxi-sube estas laŭeble plej korekta informo.
| Jaroj | Ĝenerala kvanto | Kvanto de homoj | Kvanto de homoj rilate al la ĝenerala kvanto |
|---|---|---|---|
| 2016 | 94 076 287 | 22 149 720 | 23,54% |
| 2017 | 82 634 907 | 18 354 313 | 22,21% |
| 2018 | 90 102 565 | 18 479 167 | 20,51% |
| 2019 | 93 749 118 | 22 316 665 | 23,80% |
| 2020 | 98 193 024 | 14 879 093 | 15,15% |
| 2021 | 122 107 608 | 17 679 472 | 14,48% |
| 2022 | 133 286 805 | 17 282 468 | 12,97% |
| 2023 | 144 902 172 | 22 777 453 | 15,72% |
En la 1-a tabelo vi povas vidi kvanton de vizitoj, registritaj de la komenco de 2016 ĝis la fino de 2023. Pro teknikaj mankoj ne eblas prezenti pli detalajn datumojn.
El la tabelo ni vidas, ke ekzistas du specoj de vizitantoj: homoj kaj interret-robotoj. Por ricevi monon mi prezentus ĝeneralan kvanton de vizitoj, sed tio estus sintrompo: dum ok jaroj kvanto de homaj vizitoj estas pli-malpli egala kaj havas etan tendencon de malaltiĝo. Tamen la kvanto de vizitoj estas tre granda: multe pli ol 22 milionoj. Certe ne ĉiu el la milionoj vizitintoj estas esperantistoj, sed mi estas certa: vikipedio en Esperanto estas la plej populara esperantlingva reta resurso.
La kvanto estas enorme granda: neniu racia esperantisto kredus ke ekzistas amaso de samlingvanoj, sturmantaj E-vikion. Ekzemple, Pola Retradio en Esperanto afable prezentis informon pri vizitado en 2023: 29 000 sesioj kaj 16 100 uzantoj. Reta administranto de Esperanto-rusa vortaro de Kondratjev ankaŭ afable sciigis kvanton de vizitoj: 37 225 sesioj dum la jaro.
Sube mi prezentu mian vidpunkton pri la fenomeno de la vikio en Esperanto.
Kial E-vikio estas tiom populara?[redakti | redakti fonton]
Ĉefa logilo por la vizitantoj estas granda kvanto de artikoloj: pli ol 348 722 - temas ĝuste pri artikoloj. Ĝenerala kvanto de paĝoj estas 777 045: la sumo enhavas teknikajn paĝojn, artikolajn diskutojn, redirektojn kaj aliajn bezonaĵojn. Nun vikio estas la plej riĉa universala enciklopedio en Esperanto. Certe E-viko estas plej riĉa fonto pri Esperanto, esperantistoj, movado kaj aliaj esperantistaj temoj.
Kiu estas aŭtoroj de E-vikio?[redakti | redakti fonton]
Multaj homoj opinias, ke la vikipedion verkas speciale dungitaj personoj, kiuj ricevas salajron pro sia vikia aktiveco. La realo estas mala: ĉiuj aŭtoroj de vikipedio estas volontuloj kiuj redaktas aŭ verkas artikolojn liberavole. Neniu ricevas salajron aŭ aliajn rekompencojn. La vikiistoj estas dividataj je du klasoj: registritaj kaj neregistritaj (anonimaj) partoprenantoj. Por vikipedio ĉiu uzanto farita unu korekton aŭ aldonon estas vikipediisto. Kaj ne gravas amplekso de ties kontribuo: ĉu aldono de komo, ĉu verko de granda artikolo - ĉio ĉi estas ago de vikipediisto. Plej grandan kontribuon faras registritaj aŭtoroj. Ekzemple en decembro 2023 79 vikiistoj faris 81 261 agojn (aldono de nova informo, korekto de malnova, partopreno en diskuto kaj aliaj). Komparu kun 391 agoj de anonimuloj.
Do la ĉefaj kontribuantoj estas registritaj redaktantoj. Ĝenerale estas 219 368 kontoj. Tiu kvanto ne koincidas kun la kvanto de konkretaj personoj. Fojfoje okazas ke unu persono registras kelkajn kontojn. Mi mem pro teknika eraro de la frua versio de vikipedio havas du kontojn. Kaj mi petis bloki la pli fruan konton, kvankam ĝi havas sufiĉe grandan kontribuon (preskaŭ 400 artikolojn). Refoje: E-vikio havas 219 368 kontojn, sed la kvanto hodiaŭ ne havas sencon, ĉar nun pri E-vikio okupiĝas proksimume 80 aktivaj kontoj, kiujn mi plu nomos aŭtoroj aŭ redaktantoj.
Verdire la kvanto ne estas malgranda kaj oni povus fanfaroni. Tamen ne ĉiuj redakrantoj estas egalaj. Inter la aŭtoraro estas minimume 7 robotoj, kiuj faras amasajn sed tre konkretajn korektojn (ekz. anstataŭigas la anglan vorton «File» per «Dosiero» en priskriboj de ilustraĵoj). La restaj 71 aŭtoroj havas tre malegalan kontribuon.
| Kvanto de aŭtoroj je la kvanto de la agoj |
sumo da korektoj |
meza kvanto da korektoj |
|---|---|---|
| 1 (3000+) | 4061 | 4061,0 |
| 1 (2000+) | 2578 | 2578,0 |
| 4 (1000+) | 6629 | 1657,3 |
| 7 (>300<1000) | 5043 | 720,4 |
| 8 (>100<300) | 2400 | 300,0 |
| 17 (>30<100) | 979 | 57,6 |
| 19 (>10<30) | 306 | 16,1 |
| 14 (<10) | 114 | 8,1 |
| sume 71 | 20992 | 295,7 |
Diagramo de rilatumo de agoj al kvanto de redaktantoj bone montras, ke reale en E-vikio aktivas 13 aŭtoroj, kiuj dum decembro 2023 sume kontribuis per 87% de redakt-agoj. Kaj la restaj 58 vikiistoj kontribuis nur per 13%. La rezulto estas ege malbona, ĉar perdo de eĉ unu el la dektriopo tre malfortigos la tutan E-vikion.
Plejaj paĝoj[redakti | redakti fonton]
Oni ofte demandas "kia paĝo estas plej redaktata?" - la demando ne havas sencon de vikiista vidpunkto. Nun, kiam en eo-vikio aktivas iom pli multe ol 10 aŭtoroj, statistiko de redakteroj estas multe misformiĝita. Kial? Ĉar se iu el la aŭtoroj aktive korektas ian paĝon aŭ artikolon, ĝi tuj suprensaltas en la statistiko. Sed kiam la artikolo atingas ian limon, sufiĉan de vidponkto de la aŭtoro, ĝi falas en la statistiko. Tamen, estas kelkaj paĝoj ĉiam restantaj en statistiko de redaktoj. Kaj mi temas ĝuste ne pri artikoloj, sed pri paĝoj, kiajn vi vidas en tabelo 3:
| Titolo de la paĝo | Loko en la furorlisto | Kvanto de redaktoj |
|---|---|---|
| Vikipedio:Alinomendaj artikoloj | 1 | 370 |
| Vikipedio:Forigendaj artikoloj | 7 | 73 |
| Vikipedio:Administrantoj/forigo_de_rajtoj/RG72 | 12 | 50 |
| Vikipedio:Eble alinomendaj artikoloj/Arkivo/2023/Januaro | 60 | 12 |
| Vikipedio:Problemaj uzantoj | 63 | 11 |
| Vikipedio:Vikidatumoj/Ĵusmortintoj | 100 | 7 |
La paĝoj rilatas al ena vikipedia kuirejo kaj leganto de vikipedio ne vizitas la paĝojn. Tamen la paĝoj estas tre gravaj por evoluo de vikio: vigleco de diskutoj pri alinomigo aŭ forigo de artikoloj estas rekte ligata al sano de la projekto. Ni vidas, ke la retaktantaro sufiĉe aktive partoprenas la diskutojn - nia komunumo estas sana kaj aktiva.
Certe estas interese scii kiaj artikoloj estas plej vizititaj dum jaro. Mi preparis furorliston el 20 plej vizititaj artikoloj de eo-vikio.
| Artikolo | Korektoj | Redaktoroj | Vizitoj | Poŝtelefonoj |
|---|---|---|---|---|
| Carles Puigdemont i Casamajó | 3 | 3 | 503887 | 0,14% |
| Manuel de Pedrolo | 1 | 1 | 52631 | 0,14% |
| Esperanto | 45 | 18 | 30014 | 36,48% |
| Vikipedio | 12 | 10 | 11609 | 29,01% |
| Marie-Antoinette | 3 | 2 | 11274 | 1,02% |
| Angkor Ŭat | 13 | 5 | 10493 | 1,03% |
| Usono | 44 | 14 | 9117 | 35,11% |
| Milena Velba | 1 | 1 | 8453 | 76,85% |
| Seksumado | 9 | 5 | 8187 | 69,82% |
| Masturbado | 3 | 1 | 7220 | 71,65% |
| Angla lingvo | 7 | 6 | 6430 | 31,32% |
| TTT | 41 | 6 | 6194 | 74,22% |
| 2023 | 130 | 33 | 6007 | 19,16% |
| Gregoria kalendaro | 5 | 4 | 5742 | 1,05% |
| Kuketo | 1 | 1 | 5714 | 1,1% |
| Homo | 4 | 4 | 5684 | 40,71% |
| Vikipedio en Esperanto | 6 | 5 | 5635 | 21,56% |
| Listo de fervojaj stacioj en Svislando | 1810 | 2 | 5499 | 1,01% |
| ISO 8601 | 2 | 2 | 5399 | 1,11% |
| Kvadrata kilometro | 1 | 1 | 5249 | 24,04% |
La furorlisto bezonas kelkajn sendependajn komentojn.
Mi komencu per la plej dekstra, la kvina, kolumno «Poŝtelefonoj». La kolumno montras al ni kioma parto de la legantaro uzis poŝtelefonojn por viziti la paĝon. Se kompari kun aliaj vikioj (la angla, la germana, la franca, la portugala ktp.) ni rimarkos, ke vizitantoj de eo-viki pleje uzas komputilojn ol telefonojn. Kialojn de la dekliniĝo mi provos esplori plimalsupre.
La dua komento rilatas al strangaj interesoj de esperantistoj. Por ilustri la strangecon mi kompilis furorliston el kvin diverslingvaj vikioj.
| eo | en | de | fr | es | ceb | ru | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Carles Puigdemont i Casamajó | 1 | 503887 | ChatGPT | 1 | 52459446 | Nekrolog 2023 | 1 | 5916365 | France | 1 | 3966354 | Cleopatra | 1 | 28466624 | Pornhub | 1 | 77384 | The Hollywood Reporter | 1 | 17557504 |
| Manuel de Pedrolo | 2 | 52631 | Deaths in 2023 | 2 | 48549304 | Deutschland | 2 | 4911846 | 2 | 3957916 | Cleopatra I de Egipto | 2 | 19029369 | General Santos | 2 | 43903 | YouTube | 2 | 14662718 | |
| Esperanto | 3 | 30014 | 2023 Cricket World Cup | 3 | 38706364 | Robert Oppenheimer | 3 | 4030144 | Google Traduction | 3 | 3930554 | YouTube | 3 | 8755420 | Metro Manila | 3 | 14748 | ВКонтакте | 3 | 11475631 |
| Vikipedio | 4 | 11609 | Indian Premier League | 4 | 32403012 | ChatGPT | 4 | 3581233 | Cristiano Ronaldo | 4 | 3583087 | Tabla periódica de los elementos | 4 | 5912000 | Unang panid | 4 | 14693 | Пригожин, Евгений Викторович | 4 | 10850961 |
| Marie-Antoinette | 5 | 11274 | Oppenheimer (film) | 5 | 31260165 | Oppenheimer (2023) | 5 | 3512131 | YouTube | 5 | 3314576 | ChatGPT | 5 | 5857062 | Pornograpiya | 5 | 13060 | Россия | 5 | 9554052 |
| Angkor Ŭat | 6 | 10493 | J. Robert Oppenheimer | 6 | 28203418 | Kleopatra VII. | 6 | 3293681 | Lionel Messi | 6 | 3120828 | Lionel Messi | 6 | 5634876 | Akto Sa Paghinulsol | 6 | 12465 | Список умерших в 2023 году | 6 | 6045946 |
| Usono | 7 | 9117 | Cricket World Cup | 7 | 25902840 | Gazastreifen | 7 | 3187322 | États-Unis | 7 | 3104168 | Javier Milei | 7 | 5038725 | Rosaryo | 7 | 12339 | Путин, Владимир Владимирович | 7 | 5863385 |
| Milena Velba | 8 | 8453 | Jawan (film) | 8 | 23078233 | Israel | 8 | 3152762 | ChatGPT | 8 | 3055245 | Cristiano Ronaldo | 8 | 4475378 | Maghimaya Ka Maria | 8 | 12200 | Соединённые Штаты Америки | 8 | 5586643 |
| Seksumado | 9 | 8187 | Taylor Swift | 9 | 22030018 | TV Mainfranken | 9 | 3014296 | Kylian Mbappé | 9 | 3011324 | Liga de Campeones de la UEFA | 9 | 4406550 | Tuig | 9 | 11486 | ЧВК «Вагнер» | 9 | 5548210 |
| Masturbado | 10 | 7220 | The Last of Us (TV series) | 10 | 20997223 | Chronologie des russischen Überfalls auf die Ukraine | 10 | 2808441 | Bernard Tapie | 10 | 2876392 | Estados Unidos | 10 | 4405592 | Mayo | 10 | 9469 | Вторжение России на Украину (с 2022) | 10 | 5343495 |
| Angla lingvo | 11 | 6430 | 2023 Indian Premier League | 11 | 20806557 | ZDF | 11 | 2492175 | Robert Oppenheimer | 11 | 2807938 | 11 | 3878962 | Panuhot | 11 | 8895 | Слово пацана. Кровь на асфальте | 11 | 4935151 | |
| TTT | 12 | 6194 | Pathaan (film) | 12 | 20610304 | Periodensystem | 12 | 2321293 | Pierre Palmade | 12 | 2358709 | 12 | 3863063 | Etnolinggwistiko | 12 | 8888 | Горшенёв, Михаил Юрьевич | 12 | 4827820 | |
| 2023 | 13 | 6007 | Premier League | 13 | 19872205 | Ricarda Lang | 13 | 2307083 | 13 | 2303589 | Robert Oppenheimer | 13 | 3719583 | Contact | 13 | 8848 | Государство Палестина | 13 | 4178433 | |
| Gregoria kalendaro | 14 | 5742 | Barbie (film) | 14 | 19761243 | Gruppe Wagner | 14 | 2128018 | Russie | 14 | 2177224 | Copa Libertadores de América | 14 | 3696759 | Wikipedya | 14 | 8771 | Москва | 14 | 4043899 |
| Kuketo | 15 | 5714 | Cristiano Ronaldo | 15 | 19029679 | Tina Turner | 15 | 2094769 | Gabriel Attal | 15 | 2016487 | 15 | 3640689 | Main Page | 15 | 8179 | Mail.ru | 15 | 4040943 | |
| Homo | 16 | 5684 | Matthew Perry | 16 | 17856760 | Till Lindemann | 16 | 1981088 | Novak Djokovic | 16 | 2015356 | Primera Guerra Mundial | 16 | 3597592 | Talakitok | 16 | 8145 | Сектор Газа | 16 | 3943137 |
| Vikipedio en Esperanto | 17 | 5635 | Lionel Messi | 17 | 17595145 | Staat Palästina | 17 | 1939116 | Brigitte Bardot | 17 | 1974509 | Shakira | 17 | 3571584 | Hrafnsey | 17 | 7978 | Король и Шут | 17 | 3938248 |
| Listo de fervojaj stacioj en Svislando | 18 | 5499 | United States | 18 | 17275823 | 18 | 1922185 | Jane Birkin | 18 | 1970045 | España | 18 | 3484350 | Santa Cruz, Laguna | 18 | 7686 | Уткин, Дмитрий Валерьевич | 18 | 3890745 | |
| ISO 8601 | 19 | 5399 | Animal (2023 film) | 19 | 16987138 | Vereinigte Staaten | 19 | 1791637 | Israël | 19 | 1923536 | Segunda Guerra Mundial | 19 | 3260294 | Iraq | 19 | 7562 | Оппенгеймер, Роберт | 19 | 3775564 |
| Kvadrata kilometro | 20 | 5249 | Elon Musk | 20 | 15921265 | Leopard 2 | 20 | 1769309 | Virginie Efira | 20 | 1903330 | Premier League | 20 | 3250469 | 2023 | 20 | 7395 | Украина | 20 | 3730078 |
eo - esperanta vikipedio, en - angla, de - germana, fr - franca, es - hispana, ceb - cebua lingvo, ru - rusa. Temas ĝuste pri lingvoj: en vikipedio ĉiu branĉo estas ne nacia aŭ ŝtata, sed lingva.
Komparo de la furorlistoj montras al ni gravan atributon de Esperanto: ve, nia lingvo ne estas uzata por ricevi informon. Esperantistoj ne interesiĝas en esperanto pri gravaj politikaj, kulturaj, sciencaj, sportaj eventoj. Sed estus stulte postuli, ke esperantistoj estas homoj sen interesoj. Mi opinias, ke oni ŝatas legi pli riĉajn vikiojn. Kaj pro la kialo aperas rondo de mankoj: mankas informo - mankas legantoj - mankas intereso verki - mankas informo - kaj tiel plu. Kaj la klarigo solvigas misteron de malofta uzo de poŝtelefonoj por serĉi informon: se esperantisto ekinteresiĝas pri ia okazaĵo li ne uzas poŝtelefonon por esplori la okazaĵon en eo-viki. Li ĝenerale ne uzas eo-vikion. Kial? Ĉar en eo-viki kvalito de artikoloj estas pli malalta ol en alia lingvo.
Kvalito de artikoloj[redakti | redakti fonton]
Kvalito de vikipedio de vidpunkto de vikipedio konsistas ne el kvanto de artikoloj, sed el pleneco de priskribo de temo de la artikolo. La pleneco formiĝas ne mem, sed per aldonoj kaj korektoj de diversaj redaktantoj. Ju pli multas redaktantoj des pli altas kvalito de artikoloj.
Kial mi postulas malaltan kvaliton de eo-vikio? Mezuri kvaliton de vikio eblas per diversaj rimedoj, sed mi uzu la plej klaran por ajna leganto: meza kvanto da korektoj por unu paĝo. Se kvanto de korektoj estas malgranda, tio signifas aŭ perfekteco de artikolo (ne bezonas pluan poluradon - en amaso estas ne reala situacio) aŭ malperfektecon de la artikolaro (neniu poluras).
| Loko en furorlisto |
Nomo de vikio | Dimensio de paĝaro | Kvanto da korektoj | Meza kvanto por unu paĝo |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Angla | 60 014 198 | 1 203 212 053 | 20 |
| 2 | Cebulingva | 11 228 344 | 35 029 104 | 3 |
| 3 | Franca | 7 947 942 | 240 653 890 | 30 |
| 4 | Germana | 12 950 719 | 212 038 146 | 16 |
| 5 | Sveda | 6 221 524 | 54 339 457 | 9 |
| 6 | Nederlanda | 4 607 288 | 66 876 827 | 14 |
| 7 | Rusa | 7 893 793 | 135 879 993 | 17 |
| 8 | Hispana | 8 102 207 | 157 766 268 | 19 |
| 9 | Itala | 7 918 161 | 137 586 814 | 17 |
| 10 | Masra | 2 107 004 | 8 989 511 | 4 |
| 36 | Esperanto | 780 260 | 8 607 475 | 11 |
| 104 | Ido | 64 010 | 1 034 210 | 16 |
| 108 | Volapuka | 152 483 | 3 295 819 | 21 |
Kion ni povas konkludi el la tabulo? Ni vidas ke esperanta vikipedio situas tuj post la plej fuŝaj vikioj. Cebulingva, masra, sveda vikioj estas vaste konataj kiel ekzemploj de ne nature kreskintaj vikioj: ties malmultaj aktivuloj ŝveligas la vikiojn per robotaj amasaj aldonoj de artikoloj, konstruitaj el malfermitaj datumbazoj pri astroj, biologiaj, kemiaj, geografiaj objektoj kaj similaj. La artikoloj estas povraj pro manko de informo kaj por legantoj ne havas valoron. Eĉ ido-vikio estas pli polurita ol esperanta.
La rezulto estas klara: esperantistoj ne rapidas legi eo-vikion.
Tamen, se esperantistoj ne rapidas legi eo-vikion, kiu estas la 503 887-opo da legantoj de artikolo «Carles Puigdemont i Casamajó»? Kaj por respondi al la demando ni devas kompreni kial oni venadas legi ĝuste la artikolon? La artikolo aperis en eo-vikio la 10-an de januaro 2016 jaro kaj la artikolo pri regiona politikisto ne estis interesa por legantaro. Ĉio ŝanĝiĝis la 7-an de majo 2020 jaro kiam eke la paĝo iĝis la plej populara en eo-vikio. Mi opinias, ke problemo de la allogeco de la artikolo estas kaŝita en ĝia titolo: se la artikolo etus esperantigita al «Karles Puĝdemon i Kazemeĵo» ĝi revenus al sia meza nivelo 0,1 vizito dum semajno. Mi opinias, ke sekreto de intereso al la artikolo estas en misaj vizitoj.
Kaj en la teorio de misaj vizitoj kaŝiĝas respondo al problemo de 22 777 453 vizitoj de eo-vikio: se ni opinias, ke eo-vikion vizitis tiom de esperantistoj - ni sintrompas. Oni erare vizitas ne esperantigitajn titolojn de artikoloj kaj tuj foriras, ĉar la artikoloj estas skribitaj en fremda lingvo.
Konkludoj[redakti | redakti fonton]
Mi opinias, ke vikipedio en Esperanto estas grandega atingo kaj valoraĵo de esperantistoj.
Sed samtempe mi opinias, ke nuna stato de eo-vikio ne estas bona kaj estas multaj direktoj de ĝia plibonigo. Ĉu estas katastrofo? Certe ne estas: vikio havas longan estonton kaj ni povas fari bonegan kaj informe riĉan fonton por esperantistoj. Kion necesas fari?
Por vikio estu pli riĉa, pli bona, pli alloga por esperantistoj ni bezonas solon: venu al vikio pli da esperantistoj por verki kaj poluri artikolojn. Ĉiu povas rakonti pri sia profesio, pri sia hobio, pri sia loĝloko - pri ĉio interesanta esperantiston.
Venu al vikio!
Referencoj[redakti | redakti fonton]
- retRadio.Esperanto, Barbara: "Por 2023 temas tie pri 29,000 sesioj (t.e. apartaj aliroj sed tiuj aliroj povas esti faritaj ekzemple de la samaj personoj plurfoje) kaj 7,200 uzantoj (t.e. ŝajne apartaj individuoj). Al tiu nombro (t.e. uzantoj) oni ŝajne povas aldoni 8,900 novajn uzantojn. Tio donas sumon de 16,100. (La uzantoj estas aktivaj uzantoj kiuj revenas al la retejo dum la novaj uzantoj estas uzantoj kiuj venis por la unua fojo".