Ebulioskopo
En kemio, la ebulioskopo[1] estas aparato por precize mezuri la bolpunkton de likvo. Per tio, oni povas kalkuli la molekulmason de solvitaĵo. La mezurado per ebulioskopoj nomiĝas ebulioskopio.
Uzoj[redakti | redakti fonton]
Oni povas uzi la ebulioskopon por kalkuli la molekulmason de solvitaĵo en solvaĵo laŭ la jena leĝo:
- ,
en kiu
- estas la plialtiĝo de la bolpunkto de solvaĵo relative al tiu de la pura solvanto. La enhavo de solvitaĵoj plialtigas la bolpunkton. Ĝia mezurunuo estas kelvino (K).
- estas la faktoro de van ’t Hoff, la nombro de partikloj, en kiu unu molekulo de solvitaĵo disfendiĝas dum solvado. Ĝi estas sendimensia.
- estas a nombro de moloj de la solvitaĵo en kilogramo de solvanto. Ĝia mezurunuo estas molo en kilogramo (mol/kg).
- estas la universala gaskonstanto, kies mezurunuo estas ĵulo en kelvino-molo (J/(K·mol)).
- estas la bolpunkto de la pura solvanto. Ĝia mezurunuo estas kelvino (K).
- estas la unumola maso de la solvanto. Ĝia mezurunuo estas kilogramo en molo (kg/mol).
- estas la unumola entalpio de vaporiĝo. Ĝia mezurunuo estas ĵulo en molo (J/mol).
La esprimo
nomiĝas la ebulioskopa konstanto; ĝia mezurunuo estas kelvino-kilogramo en molo (K·kg/mol).
Tabelo de ebulioskopaj konstantoj[redakti | redakti fonton]
Jen tabelo de ebulioskopaj konstantoj de kelkaj oftaj solvantoj.[2]:C17 (Table 7.2)
Solvanto | Ebulioskopa konstanto (en K⋅kg/mol) |
---|---|
acetata acido | 3,08 |
akvo | 0,512 |
benzeno | 2,53 |
cikloheksano | 2,79 |
etanolo | 1,07 |
etoksietano | 2,02 |
kamforo | 5,95 |
karbona disulfido | 2,34 |
karbona tetraklorido | 5,03 |
kloroformo | 3,63 |
Historio kaj etimologio[redakti | redakti fonton]
La ebulioskopo nomiĝas laŭ la latina ēbullīre “boli” kaj la helena σκοπέειν skopéein “observi”.
La unuan ebulioskopon inventis en 1838 la franco Honoré Brossard-Vidal, por mezuri la proporcion de alkoholo en alkoholaĵo. Ĝi estis pli preciza ol antaŭaj metodoj, kiuj uzis la denson: la bolpunkto malpli dependas de la ĉeesto de sukeroj kaj aliaj solvaĵoj ol la denso.
La franca kemiisto François-Marie Raoult (IFA:[fʁɑ̃swa maʁi ʁaul], 1830–1901) inventis plibonigitan ebulioskopon. Hodiaŭ, oni ofte uzas la ebulioskopon de la pola kemiisto Wojciech Alojzy Świętosławski (1881–1968).
-
Ebulioskopo de Honoré Brossard-Vidal
-
François-Marie Raoult
-
Wojciech Alojzy Świętosławski
-
Ebulioskopo de Wojciech Alojzy Świętosławski. Ⓐ kondsilo Ⓑ gutigilo Ⓒ termometro Ⓓ bulbo Ⓔ hejtilo Ⓕ valvo
-
Ebulioskopo de Malligand por mezuri la proporcion de alkoholo en vino
Referencoj[redakti | redakti fonton]
- ↑ ebulioskop/o (esperante). Plena Ilustrita Vortaro de Esperanto 2020.
- ↑ P. W. Atkins, Physical Chemistry, 4a eld.
Eksteraj ligiloj[redakti | redakti fonton]
- Ebullioscope (angle). National Museum of American History.
- Ébullioscope (france). Musée des confluences.